Παρασκευή 15 Μαΐου 2009

ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

Τα καλλυντικά προϊόντα πωλούνται χωρίς να χρειάζονται ειδική άδεια (συνταγή) για την αγορά τους και επομένως είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν εύκολα από πολλούς ανθρώπους. Γι' αυτό θα πρέπει να είναι απολύτως ασφαλή για αυτόν που θα τα χρησιμοποιηθεί.
Μέχρι το 1970 επικρατούσε η άποψη ότι το δέρμα δεν ήταν διαπερατό από ουσίες που έρχονταν σε επαφή με αυτό, κι επομένως δεν μπορούσε να είναι πόρτα εισόδου ουσιών στον οργανισμό. Μέχρι τότε πίστευαν ότι ουσίες που χορηγούνται για τοπική χρήση δεν μπορούσαν να εμφανίσουν προβλήματα τοξικότητας. Όμως, μετά το ατύχημα με την πούδρα εξαχλωροφαίνιου στην Γαλλία το 1972 οι απόψεις άλλαξαν εντελώς κι έτσι σήμερα είναι γενικά αποδεκτό ότι ουσίες μέσω του δέρματος είναι δυνατόν να περάσουν στον οργανισμό και να δημιουργήσουν προβλήματα.
Έτσι λοιπόν διάφορες ανεπιθύμητες ενέργειες αποδόθηκαν στα καλλυντικά. Οι παρενέργειες αυτές παλαιότερα ήταν συχνότερες και πιο επικίνδυνες, γιατί ο τομέας των καλλυντικών ήταν καινούργιος και ανεξερεύνητος. Με την πρόοδο όμως της επιστήμης και ειδικά της κοσμητολογίας μειώθηκαν σημαντικά με στόχο να εξαλειφτούν εντελώς.
FDA
Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (F.D.A.) καταγράφει περίπου κάθε χρόνο 500 καταγγελίες για ανεπιθύμητες ενέργειες από τα καλλυντικά.
Η νομοθεσία απαιτεί να μην εμφανίζουν τα καλλυντικά καμία απολύτως παρενέργεια μετά τη χρήση τους.

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ

Η χρήση καλλυντικών προϊόντων είναι πιθανόν να προκαλέσει διάφορες ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως :
  • Δερματικές αντιδράσεις οι οποίες μπορεί να είναι απλές η πολύπλοκες δερματικές αντιδράσεις.
  • Ερεθισμός οφθαλμών ο οποίος μπορεί να παρατηρηθεί μετά από χρήση ενός σαμπουάν η αφρόλουτρου ή κάποιας κρέμας (κυρίως κρέμας ματιών)
  • Ενοχλήσεις στο αναπνευστικό σύστημα προκαλούνται σπάνια, κυρίως μετά από τη χρήση προϊόντων aerosols ή κολόνιας.
ΔΕΡΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

Διακρίνουμε σε :

  • τοξική αντίδραση
  • δυσανεξία
  • φωτοαντιδράσεις

ΤΟΞΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

Η τοξική αντίδραση είναι μια παθητική βλάβη του οργανισμού από τη δράση κάποιου δηλητηρίου. Τα συστατικά, τα οποία έχουν τοξική δράση στο δέρμα λέγονται καυστικά ή ερεθιστικά και το αποτέλεσμα είναι πρωταρχικός ερεθισμός. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση των καλλυντικών οι βλάβες ονομάζονται ερεθισμοί η ερεθιστικές δερματίτιδες.
Οι ερεθισμοί ή ερεθιστικές δερματίτιδες εμφανίζονται αμέσως μετά τη χρήση του προϊόντος και χωρίς καθυστέρηση. Είναι αντιδράσεις που συμβαίνουν σε κάθε δέρμα κι όχι ειδικά σε ορισμένα. Δηλαδή μια ερεθιστική ουσία ερεθίζει κάθε δέρμα με το οποίο θα έρθει σε επαφή λιγότερο ή περισσότερο ανάλογα με την ποιότητα του δέρματος (δέρμα ξηρό, λιπαρό κ.ά) και την γενική κατάσταση της υγείας του ατόμου.
Σημαντικό ρόλο στην ένταση του ερεθισμού παίζει η ποσότητα της ουσίας που επιδρά πάνω στο δέρμα, η φύση της καθώς και η διάρκεια δράσης της. Μεγαλύτερη ποσότητα προκαλεί μεγαλύτερο ερεθισμό.
Τα συμπτώματα τα οποία παρατηρούνται είναι:
  • κοκκινίλες
  • φαγούρα
  • ξηρότητα
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις υπάρχει πιο έντονη κοκκινίλα, με φυσαλίδες και φαγούρα, οίδημα, πόνος και αίσθημα θερμότητας.

ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ ΕΞ ΕΠΑΦΗΣ

Στο χώρο των ασχολουμένων με την αισθητική αποτελεί κοινή εμπειρία η εμφάνιση δερματικών βλαβών από τη χρήση των διαφόρων καλλυντικών σκευασμάτων σε όλες τους τις μορφές. Συχνά μπορεί να εμφανισθεί εξάνθημα στα σημεία επαφής του δέρματος με κάποιο άρωμα ή μετά τη χρήση κάποιας κρέμας καλλυντικής ή της mascara ή ακόμη και μετά από μάλαξη (από το χρησιμοποιούμενο λάδι ή κερί). Μάλιστα, τις περισσότερες φορές οι βλάβες εμφανίζονται μία ημέρα μετά την επαφή με τις ουσίες αυτές και επομένως να μην γίνεται εύκολα η συσχέτιση του εξανθήματος με τη χρήση τους. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι πολλές από τις αντιδράσεις μπορεί να είναι απλά ερεθιστικές ή να αποτελούν έξαρση υπάρχουσας δερματοπάθειας και να αποδίδονται λανθασμένα στη χρήση του σκευάσματος.

ΔΥΣΑΝΕΞΙΑ

Η δυσανεξία διαφέρει από την τοξική αντίδραση. Ο τύπος της αντίδρασης του δέρματος δεν εξαρτάται τόσο από το χαρακτήρα και την ποσότητα της βλαβερής ουσίας όσο από τον ιδιαίτερο χαρακτήρα κάθε ατόμου. Στην περίπτωση των καλλυντικών η δυσανεξία συνήθως ονομάζεται αλλεργία.
Η αλλεργία εμφανίζεται μόνο σε άτομα με. προδιάθεση. Η αντίδραση εμφανίζεται συνήθως με καθυστέρηση κι όχι αμέσως.
Η αλλεργία οφείλεται σε διαφορετική κυτταρική διεργασία απ' ό,τι ο ερεθισμός. Εδώ η ευαισθητοποίηση είναι απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος που εκδηλώνεται διαμέσου ίων λεμφοκυττάρων Τ.
Θεωρητικά κάθε ουσία όσο αθώα κι αν είναι μπορεί να είναι πιθανό αλλεργιογόνο για κάποιον άνθρωπο, όπως επίσης και κάθε άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει αλλεργία σε κάποια φάση της ζωής του.
Στα καλλυντικά οι αλλεργίες είναι συχνότερες από τους ερεθισμούς. Τα συμπτώματα είναι όμοια σχεδόν με του ερεθισμού: κοκκινίλα με ξηρότητα και φαγούρα πιθανόν και πρήξιμο, ενώ σε πιο δυνατές αλλεργίες έχουμε επίσης φυσαλίδες και μικρούς κόμπους.
Αλλεργιογόνα ονομάζονται οι ουσίες οι οποίες προκαλούν αλλεργίες. Είναι πολύ δύσκολος ο εντοπισμός τους ,επειδή θεωρητικά κάθε ουσία μπορεί να προκαλέσει αλλεργία σε κάποια στιγμή, άσχετα αν έχει χαρακτηρισθεί ως αλλεργιογόνο ή όχι. Κάθε άνθρωπος σε κάποια στιγμή στη ζωή του είναι πιθανό να αποκτήσει αλλεργία.
Η εμπειρία δείχνει ότι ορισμένες ύλες προκαλούν πιο συχνά από άλλες αλλεργικές αντιδράσεις. Ο παραγωγός πρέπει να αποκλείσει όσο περισσότερο μπορεί, την πιθανότητα εμφάνισης αλλεργιών στο τελικό προϊόν, αποφεύγοντας να χρησιμοποιήσει κατά την παραγωγή πρώτες ύλες που θεωρούνται ύποπτες για την πρόκληση αλλεργιών.
Υπάρχει επίσης η πιθανότητα δύο συστατικά που μεμονωμένα δεν δημιουργούν κανέναν ερεθισμό, όταν συνδυαστούν στο προϊόν να δράσουν ως αλλεργιογόνα. Γι' αυτό θα πρέπει πάντα να αξιολογείται η επικινδυνότητα του τελικού προϊόντος.
Συμφωνά με ένα άρθρο που γράφτηκε στην εφημερίδα “Τα Νέα”
“Κρέμες σώματος, αφρόλουτρα, βαφές μαλλιών, σαμπουάν, αποσμητικά... Ο κατάλογος είναι μακρύς. Πόσα καλλυντικά προϊόντα χρησιμοποιούμε καθημερινά και πόσο ασφαλή είναι για την υγεία μας; Πολλά από αυτά δεν έχουν καν δοκιμαστεί ώστε να επιβεβαιωθεί ότι είναι απολύτως ακίνδυνα. Ούτε ένα, ούτε δύο, αλλά εννέα κατά μέσο όρο είναι τα προϊόντα προσωπικής περιποίησης που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Όλα μαζί, περιέχουν 126 διαφορετικά συστατικά. Πολλά από αυτά μάλιστα δεν έχουν δοκιμαστεί ώστε να διαπιστωθεί η αντίδραση του δέρματος - για παράδειγμα, αν προκαλούν ερυθρότητα ή εξανθήματα - και οι μακροχρόνιες επιδράσεις τους στον άνθρωπο ή στο περιβάλλον. Λόγω της απουσίας αυτών των ελέγχων, η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), σε μια ενέργεια χωρίς προηγούμενο, εξέδωσε προειδοποίηση στη βιομηχανία καλλυντικών ότι... είναι καιρός να αρχίσει να ενημερώνει τους καταναλωτές ότι τα περισσότερα είδη προσωπικής φροντίδας δεν έχουν δοκιμαστεί για την ασφάλειά τους. Αυτό που κυρίως απασχολεί τους επιστήμονες στη FDA και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις είναι οι τυχόν επιδράσεις στον άνθρωπο και στο περιβάλλον από την τακτική χρήση αυτού του «κοκτέιλ» των καλλυντικών. Πολλές από τις ουσίες που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή των καλλυντικών προϊόντων απορροφώνται από το σώμα και στη συνέχεια μπορεί να αποθηκευτούν στον λιπώδη ιστό, στο συκώτι, τους νεφρούς, τα όργανα αναπαραγωγής και τον εγκέφαλο.
H βιομηχανία καλλυντικών κάνει λόγο για αδικαιολόγητη υστερία, όμως οι επιστήμονες απαντούν ότι εντοπίζουν βιομηχανικούς πλαστικοποιητές όπως τα φθαλάτη στα ούρα, συντηρητικά (όπως οι παραβένες) σε ιστό όγκων μαστού, αντιμικροβιακές (Triclosan) αλλά και χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην αρωματοβιομηχανία (π.χ. ξυλένιο) σε μητρικό γάλα. Άλλωστε, η ιατρική έρευνα έχει αποδείξει ότι τα αρώματα μπορεί να συνδεθούν με το άσθμα, οι καθαριστικές ουσίες στα σαμπουάν μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στον ιστό του ματιού, ενώ οι βαφές μαλλιών πιστεύεται ότι αυξάνουν τις πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου στην ουροδόχο κύστη αλλά και λεμφώματος.“


ΜΕΡΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΕΣ

ΦΩΤΟΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Οι φωτοαντιδράσεις προκαλούνται μόνο από την επίδραση του ηλιακού φωτός και χωρίζονται σε δυο κατηγορίες:
  • Φωτοαλλεργίες οι οποίες εμφανίζονται στο δέρμα ορισμένων ατόμων, όπου υπάρχουν ουσίες που φυσιολογικά δεν είναι ερεθιστικές, όμως με την επίδραση του ηλιακού φωτός μετατρέπονται σε αλλεργιογόνα για το συγκεκριμένο άτομο, με αποτέλεσμα να προκαλούν αλλεργίες.Oι φωτοαλλεργικές αντιδράσεις αναγνωρίζονται εύκολα, γιατί εντοπίζονται (στο λαιμό, στο πρόσωπο, στον βραχίονα και στην εξωτερική πλευρά της παλάμης. Τα συμπτώματα εμφανίζονται αρκετές μέρες μετά την πρώτη έκθεση και συνήθως είναι: κοκκινίλες, φυσαλίδες, φαγούρα, αλλά και ξηρότητα και οιδήματα. Λεκέδες δεν μένουν τόσο συχνά όσο στις φωτοτοξικές αντιδράσεις.
  • Φωτοτοξικές αντιδράσεις, οι οποίες εμφανίζονται αμέσως μετά την πρώτη έκθεση στον ήλιο, όταν στο δέρμα υπάρχουν ορισμένες ουσίες. Κάθε δέρμα ερεθίζεται από τέτοιες ουσίες. Συνήθως προκαλούνται από UVA ακτινοβολία. Ο ερεθισμός μοιάζει με ηλιακό έγκαυμα μόνο που εμφανίζεται πολύ γρήγορα. Συχνά μένουν επίμονοι σκοτεινοί λεκέδες.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΡΕΘΙΣΤΙΚΩΝ Ή ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ

Ερεθιστικές ουσίες ή αλλεργιογόνα μπορούν να είναι πρώτες ύλες ή έτοιμα καλλυντικά προϊόντα.
Πρώτες ύλες
  • · βασικές ουσίες είναι αυτές που αποτελούν την κύρια μάζα του προϊόντος. Προκαλούν σπάνια ερεθισμό ή αλλεργία εκτός μόνο από κακής ποιότητας λάδια, κηρούς ή βαζελίνες.
  • · δραστικές ουσίες. Βρίσκονται σε μικρά ποσοστά, αλλά έχουν σημαντική καλλυντική δράση. Προσοχή χρειάζονται κάποιες ζωικής προέλευσης δραστικές ουσίες, π.χ. πεπτίδια, κολλαγόνο, βιταμίνη Α.
  • · γαλακτωματοποιητές και βοηθητικές ουσίες (π.χ. διαλύτες) μπορούν να έχουν αλλεργιογόνο δράση ενώ δεν έχουν αναφερθεί ερεθισμοί.
  • · συντηρητικά. Τα συντηρητικά παλιά προκαλούσαν συχνά ερεθισμούς και αλλεργίες. Μετά από πολύχρονες έρευνες αποκλείστηκαν τα πιο βλαβερά και τα χρησιμοποιούμενα σήμερα συντηρητικά είναι σχεδόν ακίνδυνα. Κάποια από τα πιο κοινά συντηρητικά είναι η ομάδα των parabenes, τα οποία έχουν πολύ μικρή αλλεργιογόνο δράση και χρησιμοποιούνται ακόμη και σε φάρμακα.
  • · χρωστικές ουσίες. Οι επιτρεπόμενες χρωστικές ουσίες στα καλλυντικά σήμερα είναι πλήρως ελεγμένες και κάθε μία χαρακτηρίζεται με έναν κωδικό αριθμό C.I. (Colour index). Όμως, είναι δυνατόν ακόμη κι ένα επιτρεπόμενο χρώμα να προκαλέσει αλλεργία, γι' αυτό και η αναγραφή του C.I. πάνω στην συσκευασία κάθε καλλυντικού είναι απαραίτητη.
  • · αρώματα. Τα αρώματα ευθύνονται συχνά για αλλεργίες και ερεθισμούς, λόγω της πληθώρας των συστατικών τους. Τα αρώματα είναι εξαιρετικά πολύπλοκα μίγματα -μέχρι και 200 ουσίες-, οπότε είναι φανερό ότι κάθε ουσία χωριστά έχει άλλη επίδραση στο δέρμα, άρα είναι δύσκολος ο εντοπισμός στο τελικό αποτέλεσμα. Σήμερα τα χρησιμοποιούμενα αρώματα είναι αρκετά ασφαλή επειδή οι ουσίες τους ελέγχονται συστηματικά. Αν μια αρωματική ουσία βρεθεί ερεθιστική, τότε οι βιομηχανίες καλλυντικών την αποκλείουν αμέσως από την παραγωγή.
  • · αιθέρια έλαια. Κοινά αιθέρια έλαια, όπως του δεντρολίβανου, του λεμονόχορτου, του θυμαριού, της ρίγανης, του πιπεριού, του δαφνέλαιου, της μέντας και της κανέλας μπορεί να είναι ερεθιστικά. Τα αιθέρια έλαια συχνά κατηγορούνται και ως αλλεργιογόνα. Όμως αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα επειδή συνήθως οι αλλεργίες δεν προκαλούνται από τα αιθέρια έλαια, αλλά από ουσίες με τις οποίες αυτά έχουν νοθευτεί.
  • · αντιηλιακά φίλτρα. Κάποια αντιηλιακά φίλτρα όπως το ΡΑΒΑ, προκαλούν φωτοαλλεργίες αλλά κυρίως ευθύνονται οι εστέρες του, όπως και τα αντιηλιακά φράγματα που είναι μίξεις πολλών φίλτρων, λόγω της αντίδρασης των φίλτρων μεταξύ τους ή με ουσίες του δέρματος.
  • · αντισηπτικά. Δυνατά αντισηπτικά, όπως π.χ. εξαχλωροφαίνιο και χλωροεξιδίνη (που μπαίνουν π.χ., σε αποσμητικά για να θανατώνουν τα βακτήρια) προκαλούν συχνά αλλεργίες.

Έτοιμα προϊόντα
  • · λευκαντικά: κυρίως όσα περιέχουν υδροκινόνη προκαλούν κοκκινίλες ή φυσαλίδες. Η επιτρεπόμενη ποσότητα υδροκινόνης έχει ελαττωθεί πολύ τα τελευταία χρόνια.
  • · κερατολυτικά: περιέχουν συνήθως οξέα και έχουν απολεπιστική δράση, π.χ. σαλικυλικό, γλυκολικό, γαλακτικό, κιτρικό.
  • · αποτριχωτικά: το πιο γνωστό χημικό αποτριχωτικό είναι το θειογλυκολικό οξύ και τα άλατα του, το οποίο σε συνδυασμό με το πολύ αλκαλικό ρΗ στο οποίο δρα. προκαλεί ερεθισμό.
  • · αποσμητικά, σαπούνια και σαμπουάν: π.χ. τα αποσμητικά λόγω των αντιβακτηριδιακών ουσιών που συχνά περιέχουν.
  • · καλλυντικά αποχρωματισμου: κάποια υγρά permanent είναι πολύ αλκαλικά και μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό σε αυτούς που το δέρμα τους είναι φυσιολογικά ξηρό, με συνέπεια αύξηση της πιτυρίδας, ερύθημα μετώπου και αυχένα.
  • · αντιηλιακά προϊόντα: πιθανόν να προκαλέσουν ερεθισμούς ή αλλεργίες λόγω των περιεχόμενων αντιηλιακών φίλτρων.
  • · αρώματα: είναι τα πιο συχνά αλλεργιογόνα λόγω ίου μεγάλου πλήθους των περιεχομένων συστατικών αν και τελευταία ελέγχονται πολύ καλά.
  • · βαφές μαλλιών: λόγω τον διαφόρων χρωστικών ουσιών.
  • · αντιιδρωτικά: μερικές φορές κατηγορούνται ως αλλεργιογόνα και σπανιότερα για ερεθισμούς λόγω κυρίως των αντιβακτηριδιακών ουσιών που συχνά περιέχουν.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος οι εταιρείες έχουν στραφεί στην παραγωγή υποαλλεργικών καλλυντικών.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου